انقلاب چهارم توسعه با ارتقاء فناوری نانو

در سالیان اخیر محصولاتی که از فناوری نانو نشات گرفته باشند، در بسیاری از صنایع و تولیدات به چشم میخورد، در واقع استفاده این فناوری در دنیای امروزی رو به توسعه و گسترش است به طوری که از آن به عنوان انقلاب چهارم توسعه و فناوری یاد می گردد، در همین راستا  مصالح و تجهیزات ساختمانی، محصولات آرایشی، صنایع پزشکی،  نیز از این فناوری عقب نمانده و می توان  به عنوان یک پیشرفت و ترقی در این حوزه ها  از آن نام برد به طوریکه در بسیاری از کشورهای پیشرفته نیز این فناوری موجب توسعه فناوری، تولید ثروت، و ارتقا کیفیت زندگی افراد جامعه شده است.

به گزارش توانانیوز، در همین زمینه گفتگویی با مهندس مهدی بهرامی نژاد  انجام دادیم و از ایشان در مورد این  که اصولاً محصولات نانو چیست و  مزیت آن نسبت به تولیدات سنتی چیست؟  سوال کردیم،  که بهرامی نژاد این طور توضیح می دهد، که نانو تکنولوژی و فناوری یک علم جدید و بروز می باشد که در بسیاری ازصنایع و تولیدات و تجهیزات از قبیل بسته بندی، آرایشی، صنایع پلاستیک، اسباب بازی، منسوجات و پوشاک ، لوازم الکترونیکی و همچنین داروسازی و چاپ و رنگ مورد استفاده قرار می گیرد، نانو تکنولوژی یا ریز ذره ها  صنایع کل دنیا را در برگرفته است و می توان گفت آینده کره خاکی را فرا می گیرد.

بهرامی نژاد در مورد تفاوت محصولات سنتی و  تولید شده با فناوری نانو توضیح می دهد، که محصولات نانو دارای مزایای زیادی نسبت به تولیدات سنتی دارند که از آن  جمله می‌توان به این خصوصیات اشاره کرد که این محصولات ساختاری از به هم پیوستن بلوکهای سازنده  مانند مولکولها و قرار دادن آنها در یکدیگر و یا استفاده از خودآرایی تولید می شوند، این مواد دارای  بافتی بسیار مقاوم و مستحکم هستند و در عین حال سبک تر و قوی تر از مشابه آن در تولیدات معمولی می باشند.

نانو تکنولوژی منجر به تغییرات شگفت انگیز در استفاده از منابع آب و خاک می دهد به این صورت که آلودگی را به طور چشمگیری کاهش خواهد داد و امکان بازیافت و استفاده مجدد از  آب را میسر می کند.

کاربرد نانو در بتن سازی

بهرامی نزاد گفت: همانطور که اشاره شد امروزه برای افزایش کیفیت بتن در ساخت و ساز از برخی مواد افزودنی کمک گرفته می شود. این افزونه ها مواد شیمیایی گوناگونی است به گونه ای که هر یک از آنها سهم قابل توجهی در ارتقای استحکام و کیفیت بتن ایفا می کنند. از این رو برای کاربرد این مواد اهدافی در نظر گرفته شده که مهمترین آنها عبارتند از:

ایجاد انبساط قابل توجه در بتن

تغییر و تحول در خواص رئولوژی بتن مانند بهبود تراکم پذیری، قابلیت جایگیری در قالب و …
کنترل و کاهش میزان مصرف آب با حفظ کارپذیری بتن ریزی باعث صرفه اقتصادی می شود،  به این دلیل که  قیمت آن بسیار ارزان تر از نمونه سنتی است.

نانو کامپوزیت ها در صنعت پوشش و عایق ضدحریق

به گفته بهرامی نژاد یکی دیگر از مواد  و مصالح ساختمانی که با استفاده از این فناوری تولید می شود، با عنوان نانوکامپوزیت ها شناخته شده هستند. نانو کامپوزیت ها به الیاف مقاوم در مقیاس نانو متری گفته می شود، که وزن سبک داشته و استحکام فوق العاده بالایی دارد این کامپوزیت ها در صنعت ساختمان سازی به عنوان پوشش و عایق مورد استفاده قرار می گیرند و بسیاری از نانو کامپوزیت ها که بر اساس نانو فناوری تولید شده اند در برابر آتش سوزی و بلایای طبیعی مقاوم هستند این عایق به صورت لایه ای نازک رو ارکان ساختمان کشیده شده و باعث ضد حریق شدن ساختمان و محل مورد استفاده می شود.

نانو ذرات در صنایع آرایشی

اولین موارد استفاده از نانوذرات به عنوان فیلترهای UV بوده است. دی اکسید تیتانیوم و اکسید روی ترکیبات اصلی مورد استفاده در فیلترهای UV هستندمزیت اصلی هم افزایش کارایی و تاثیرگذاری محصولات آرایشی و بهداشتی با این خصوصیات تغییر یافته شامل رنگ، شفافیت، حلالیت و تسریع یا کنترل واکنش های شیمیایی می باشد که باعث می شود نانومواد برای صنایع آرایشی و بهداشتی بسیار پرکاربرد و جذاب می باشد. کاربردهای نانو فناوری و نانومواد را می توان در بسیاری از محصولات آرایشی و بهداشتی از جمله مرطوب کننده ها ، محصولات مراقبت از پوست ومو وضد آفتاب ها مشاهده کرد.

نانو در صنعت داروسازی

نانوساختارها کمک بزرگی در حامل­‌های دارورسانی انجام می­‌دهند. یکی از مراحل مهم دارو مرحله رهایش دارو است. هر دارویی می­‌بایست در زمان و مکان مناسب رهایش پیدا کند،  در غیر این­صورت اثرات جانبی دارو به شدت افزایش پیدا می­‌کندو دارای عوارض خطرناکی می شود. نانوساختارها به‌­دلیل کنترل رهایش دارو­ها، حفاظت از مولکول دارویی و سازگار بودن با سیستم دفاعی بدن می‌‌توانند به عنوان حامل دارویی مناسب انتخاب شوند.

نانوذرات مغناطیسی یکی از حامل­‌های دارویی هستند که در سال‌­های اخیر به­‌شدت مورد توجه و در زمره مهمترین علوم و دانش امروزی قرار گرفته­‌اند. دارو حمل شده توسط این نانوذرات به کمک میدان مغناطیسی به محل مورد نظر از بدن بیمار رسانده می­‌شود.  نانوذرات کربنی مانند فولرن و نانولوله­‌های کربنی با توجه به شکل اندازه و خصوصیات سطحی آن­ها قابلیت استفاده در دارورسانی را دارند.

ارز آوری محصولات نانو و لزوم حمایت دستگاه‌های مختلف از این فناوری

بهرامی نزاد گفت: محصولات نانو هزینه ای در حدود یک پنجاهم مشابه خارجی آن برای مصرف کننده دارد و مقایسه هر دو مورد به صرفه بودن نمونه داخلی را شامل می شود،  این محصولات در صورتی که تولیدکنندگان آن مورد حمایت داخلی قراربگیرند میتواند ارز آوری بسیار بالایی نیز برای کشور داشته باشد.

خوشبختانه ایران از نظر كمی وكیفی دارای جایگاه بسیارمطلوب و رو به رشد در توسعه علمی است و بعد از چین، آمریكا و هند كه سه كشور پر جمعیت دنیا هستند،  ما رتبه چهارم دنیا را در حوزه فناوری نانو داریم و این خود به تنهایی یك اعتبار و افتخار است.به گفته دبیرستاد ویژه توسعه فناوری نانو معاونت علمی وفناوری ریاست جمهوری، در حال حاضر تعداد زیادی  شركت صنعتی دانش بنیان در زمینه نانو در كشورفعال است و محصولات نانو را تولید می كنند كه این شركت ها ، بالغ بر 1608 محصول مبتنی بر فناوری نانو تولید كرده اند كه تمام تاییدیه ها را گرفته و وارد بازار شده اند.

پیشرفت فناوری نانو با تجاری سازی و صادرات در بستر بنگاه های اقتصادی

دبیر ستاد فناوری نانو  در مصاحبه با خبرگزاری مهر در بهمن 1402 از صادرات ۶۹ میلیون دلاری محصولات نانویی خبر داد و گفت: سه حوزه ساخت و ساز، خودرو و نفت، گاز و پتروشیمی به ترتیب بیشترین سهم را از بازار محصولات نانو داشته اند.

 عماد احمدوند در نشست تحلیل بازار محصولات نانو ساخت ایران که در محل ستاد برگزار شد با اشاره به اینکه یکی از الزامات پیشرفت فناوری نانو در کشور پایش مداوم مسیر تجاری سازی فناوری های نانو در بستر بنگاههای اقتصادی است، گفت: هر ساله پیمایش بازار محصولات فناوری نانو با هدف تحلیل اقتصادی شرکت های فناوری نانو ، شناخت وضعیت بازار کالا ها و خدمات فناوری نانو و همچنین ارزیابی اثربخشی سیاست ها و ابزارهای حمایتی توسعه و تجاری سازی فناوری نانو به وسیله ستاد نانو انجام می‌شود.

احمدوند ضمن اعلام اینکه تا پایان سال ۱۴۰۱ تعداد ۱۴۲۸ محصول نانو به وسیله ۳۵۰ شرکت فعال در این حوزه تجاری شده و از واحد ارزیابی و نظارت ستاد فناوری نانو، گواهی نانو مقیاس دریافت کرده اند، گفت: مجموع بازار فروش این محصولات در سال 1402 بیش از ۳۰ هزار میلیارد تومان بوده که نسبت به سال قبل  ۵۰ درصد رشد داشته است. همچنین بیش از ۶ درصد از این بازار یعنی معادل ۶۹ میلیون دلار را صادرات این محصولات تشکیل می دهد.

علی ایحال ، عزم نخبگان و سیاستگذاران فناوری نانو بر آن شد که توسعه این فناوری، براساس یک الگوی پیشرفت بومی و درون‌زا، ضمن اشراف و تسلط علمی، راه تولید ثروت و دستیابی به بازارهای داخلی و خارجی را هموار کند.
فناوری نانو با تأثیر بر تمام صنایع و با بهبود محصولات موجود در مرحله اول و همچنین ایجاد محصولات جدید در مرحله دوم، حجم بازار بسیار بزرگی را پیش روی جهان قرار داده است.

نویسنده : مریم حسین زاده هنزایی