نابرابری اقتصادی تفاوت موجود در معیارهای مختلف از نظر رفاه اقتصادی در میان افراد یک گروه، در میان گروه های موجود در یک جمعیت، یا در میان مردمان کشورها است. از نابرابری اقتصادی گاهی اوقات به نام نابرابری درآمد، نابرابری ثروت، یا شکاف ثروت یاد می شود.
به گزارش توانانیوز، فقر و وجود فاصله طبقاتی در اجتماع نه تنها بر کردار و رفتار افراد فقیر تأثیر منفی دارد، بلکه حتی بنیان های فکری و اعتقادی آنان را نیز مضطرب و لرزان می سازد. به دست آوردن درجات بالای فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و … نیازمند حضور در طبقات بالا و یا متوسط رو به بالای جامعه است.
شکاف طبقاتی (محل سکونت)یک مشکل اجتماعیس یا مشکل ذهنی و روانی برای شخص؟
نقش محیط زندگی در بروز بیماری های روانی
خانواده، مدرسه و محیطی که فرد در آن پرورش می‌یابد و رشد می‌کند، در به وجود آمدن یک‌سری بیماری‌های روانی نقش دارد. فشارها و استرس‌هایی که در این محیط ها به فرد وارد میشود، می‌تواند به واکنش‌های مختلفی مانند خشونت، پرخاشگری و رفتارهای تکانشی و… منجر شود. از سوی دیگر عده‌ای هم به رفتار گوشه‌گیرانه و فاصله گرفتن از جامعه روی می‌آورند.
شهری شدن شتابان در زمینه های مختلف عدم توازن و نابرابری در کشور را به همراه داشته، به طوری که به استناد بررسی ها و آمار های موثق نابرابری های اقتصادی و اجتماعی موجود در پیامدهایی چون مهاجر پذیری و مهاجر فرستی و سکونت بیش از حد در کلان‌شهرها را سبب شده است. و شهر با نابسامانی ها و چالش هایی چون فقر، فاصله و شکاف طبقاتی، بروز انواع آسیب های اجتماعی ، کاهش اعتماد اجتماعی میان شهروندان و افول سرمایه های اجتماعی و کالایی شدن زندگی شهری مواجه میشود.
اما نمود این نابسامانی ها در محدوده هایی از شهر ها که به اصطلاح به طبقه فقیر نشین معروف هستند بارزتر و شدیدتر است و به شکل مستقیم یا غیرمستقیم شهروندان را درگیر مسائل و مشکلات گسترده ای کرده است.واین محدوده ها که مساحت قابل توجهی از مساحت شهرها را به خود اختصاص داده سهم چشمگیری از جمعیت شهری را در خود سکنی داده است.
برای بهبود در وضعیت این مناطق شاخص هایی تعریف شده اما باید توجه داشت که مشکلات و مسائل این محدوده ها را نمی توان تنها به مسائل کالبدی تقلیل داد.
کمبود امکانات و خدمات شهری و ضعف زیرساختی در این محلات باعث بروز مشکلات عدیده ای برای ساکنان این محدوده های شهری شده که این مشکلات و معضلات مواردی چون کاهش تعلق خاطر ساکنان به محله را در پی دارد. در این مناطق هویت فرهنگی مورد بی توجهی قرار گرفته شأن و منزلت اجتماعی در این نواحی کاهش یافته و این مسأله منجر به جایگزینی اقشار فرودست شده است.
ساخت و سازهای بی رویه و خارج از کنترل موجب افت منزلت مکانی در این مناطق و اغتشاش بصری شده است که این امر تشدید بحران هویت را با خود همراه داشته است.
گستردگی پدیده فقر شهری در این محدوده ها ،آنها را به مناسبترین مکان برای بروز انواع بزه های اجتماعی تبدیل کرده است. این شرایط ،امنیت محله را کاهش داده و افول رضایتمندی ساکنان از محیط و محله خورد را دنبال داشته است. اگرچه ساکنان این مناطق در زمره شریف‌ترین طبقات جامعه محسوب میشوند اما مشکلات اجتماعی متعددی دامن گیر عرصه سکونتی و ایجاد شکاف طبقاتی برای آنها شده است.
-آیا فقر بر چگونگی هیجانات و کنش‌های انسانها اثرگذار است؟
میتوان به ارتباط بین فقر و بروز ناکامی‌هایی در زندگی فردی اشاره کرد. به طور مثال فقر بر سلامت ذهنی از جمله افسردگی و استرس و دیگر بیماری‌های ذهنی اثرگذار است. اما ممکن است این سوال مطرح شود که این رابطه ممکن است عکس باشد.
ساختارها و نهادهای کژکارکرد باعث میشوند که فشارهای غیرقابل تحملی بر افراد جامعه وارد شود و کسانی که آسیب‌پذیری بالایی دارند، فشارهای بیشتری را احساس می‌کنند و زمانی که این استرس‌های بیرونی از آستانه تحمل فردی، خارج یا در قالب غیرمتعارف بر افراد جامعه تحمیل میشود.
راهکارهای روانشناختی برای معضلاتی که ریشه اجتماعی دارند، بی‌تاثیر نیست اما این تاثیرگذاری آن‌قدر اندک است که تکیه کردن صرف بر این رویکرد، غیرمنطقی به نظر می‌رسد.
اما به‌طور کلی یکی از مهم‌ترین عواملی که بر میزان رضایتمندی و شادی افراد اثر دارد، میزان دستمزد و اختلاف طبقاتی میان شهروندان یک جامعه است که یکی از شاخص‌های اندازه‌گیری رضایتمندی افراد از وضعیت معیشتی آن‌هاست. و در نهایت میتوان گفت شکاف طبقاتی هم یک مشکل و معضل اجتماعی هم یک خوره ذهنی در ذهن و روان فردی که ناتوانی های مالی تمام مراحل زندگی وی را تحت تاثیر قرار داده است.
به عنوان آخرین کلام از دیدگاه بنده این موضوع نیاز به ایجاد یک رویکرد جامع با موضوع معضلات اجتماعی دری به روی اختلالات ذهنیست برای بررسی تخصصی روانشناختی در زندگی شهری دارد.
شکاف طبقاتی معضلیست که نیاز به یک نگرش جامع و یکپارچه برای هدایت درست افراد در جهت پاسخگویی به چالش های برآمده از تغییرات را دارد که ضمن پیشگیری و حل مشکلات شهری به بهبود پایدار اجتماعی – روانشناختی منجر شود
نویسنده: فاطمه قاسمی ساروکلایی
پژوهشگر و محقق حوزه شهری
