عمومی
نقش آذربایجان در گسترش کریدور شمال- جنوب
کریدور حملونقل شمال- جنوب که از روسیه، آذربایجان و ایران عبور می‌کند، اهمیت کلیدی برای حملونقل بین‌المللی محموله‌ها دارد، به‌طوری‌که مناطقی از دریای بالتیک را به خلیج فارس متصل می‌کند. این کریدور در مقایسه با مسیرهای سنتی از طریق دریای مدیترانه و کانال سوئز، نه تنها زمان تحویل کالا‌ها را دو تا سه برابر کاهش می‌دهد، بلکه شرایط حملونقل قابل اطمینان و ایمن‌تری را نیز فراهم می‌کند.
به گزارش توانانیوز، به نقل از گروه بین‌الملل مانا، در این میان، اتصال شبکه ریلی آذربایجان و ایران نقش مهمی در توسعه کریدور دارد. در حال حاضر، یک خط آهن از آستارای آذربایجان به آستارای ایران ساخته شده و برنامه‌هایی برای گسترش این شبکه به شهر رشت در ایران نیز وجود دارد. پس از اتمام کار، راه آهن کشورهای منطقه در یک شبکه واحد یکپارچه می‌شود که حملونقل ریلی بدون وقفه از شمال به خلیج فارس را تضمین می‌کند.
«ناتالیا زادونسکایا»، کارشناس ارشد همکاری‌های بین‌المللی در بخش کریدورها اظهار داشت که اجرای راه آهن رشت-کاسپین در درجه نخست به توسعه مسیر ترانس خزر شمال – جنوب کمک می‌کند. همچنین، ارتباط مستقیم روسیه و ایران از طریق دریای خزر را تسهیل و برای همه کشورهای حاشیه خزر مفید خواهد بود. بدون تردید این اتفاق بسیار مثبتی برای کریدور بین‌المللی است.
«زادونسکایا» خاطرنشان کرد که توافقنامه کریدور بین‌المللی شمال-جنوب ایجاد یک مکانیسم هماهنگ برای مدیریت این آن را فراهم می‌کند. اکنون که کشورهای با یکدیگر تعامل می‌کنند، نیاز به ایجاد چنین مکانیزمی احساس می‌شود. این امر به ما اجازه می‌دهد قبل از هر چیز اطلاعات موثقی در مورد وضعیت زیرساخت‌ها و نیاز به نوسازی آن به دست آوریم و یک سند راهبردی به اصطلاح «بانک پروژه» برای سرمایه‌گذاری‌های احتمالی و هماهنگی کار گمرک تدوین کنیم»
وی همچنین افزود که نهادهای مجاز در حال بررسی امکان استفاده از خدمات دیجیتال یکپارچه برای حمایت از شرکت‌های حملونقل و لجستیکی هستند. انتظارات از گسترش عملیات کریدور شمال-جنوب، در بیانیه باکو در سال ۲۰۲۲ منعکس شده است. باور دارم که تلاش‌های ما به سمت تسهیل شرایط حملونقل در امتداد مسیر ترانس خزر شمال-جنوب است. البته هنوز کار زیادی وجود دارد و مطمئناً با وجود برخی مشکلات می‌توان بر آن غلبه کرد.
از مزایای اصلی کریدور شمال-جنوب می‌توان به کاهش زمان تحویل و مسافت ترانزیت اشاره کرد که باعث رقابتی‌تر شدن آن در مقایسه با مسیرهای جایگزین می‌شود. برای نمونه، حمل‌و نقل دریایی سنتی از طریق کانال سوئز و دریای مدیترانه ۴۵ تا۶۰ روز طول می‌کشد، در حالی که از طریق کریدور شمال-جنوب، تنها ۲۰ تا ۲۵ روز است که به ویژه برای تحویل سریع و مطمئن کالاهای نیازمند به حداقل زمان، از اهمیت بالایی برخوردار است.
البته گام مهم در توسعه این کریدور، توافق برای همسویی پست‌های بازرسی، تسهیل رویه‌های گمرکی و گسترش کاربرد کنوانسیون حملونقل بین‌المللی جاده‌ای (TIR) از طریق ایجاد یک کارگروه مشترک بود. این امر به بهبود شرایط ترانزیت و کاهش موانع بوروکراتیک، تحریک جریان کالاهای جدید و افزایش کارایی فرآیند حملونقل کمک می‌کند.
البته گام مهم در توسعه این کریدور، توافق برای همسویی پست‌های بازرسی، تسهیل رویه‌های گمرکی و گسترش کاربرد کنوانسیون حملونقل بین‌المللی جاده‌ای (TIR) از طریق ایجاد یک کارگروه مشترک بود. این امر به بهبود شرایط ترانزیت و کاهش موانع بوروکراتیک، تحریک جریان کالاهای جدید و افزایش کارایی فرآیند حملونقل کمک می‌کند.
اخیراً، یادداشت‌تفاهمی بین راه‌آهن آذربایجان و ازبکستان و تاجیکستان امضا شده که بر تعهد شرکت‌کنندگان به توسعه کریدور میانی تأکید می‌کند. هدف این همکاری افزایش حملونقل بار در امتداد مسیرهای آسیای مرکزی-اروپا و چین-اروپا است و چشم‌اندازهای جدیدی را برای رشد اقتصادی و یکپارچگی در سطوح منطقه‌ای و جهانی باز می‌کند.
در مجموع، کریدور چندوجهی شمال-جنوب (INSTC) در حال تبدیل شدن به یک عامل کلیدی در توسعه حمل و نقل بار بین آسیا و اروپا از طریق قفقاز جنوبی است و مسیرهای مختلفی را ارائه می‌دهد. در این میان، کشورهایی مانند آذربایجان و ارمنستان برای تبدیل شدن به قطب اصلی ترانزیتی در چارچوب جهت غربی کریدور با یکدیگر رقابت می کنند.
«رئوف آقامیرزایف»، کارشناس حملونقل راه آهن آذربایجان، خاطرنشان کرد: راه آهن آذربایجان در زمینه تنوع بخشی به کریدورها و مسیرها تصمیمات درستی گرفته و پروژه‌های مختلفی آسیای مرکزی از جمله ساخت راه آهن تاجیکستان-افغانستان-ترکمنستان تاثیرگذار است. همچنین راه‌اندازی پروژه راه آهن چین- قرقیزستان- ازبکستان اخیراً اعلام شد که هر دو پروژه به بندر ترکمن‌باشی و به ویژه آذربایجان منتهی می‌شوند.
وی گفت: در حال حاضر، ۵۶ درصد از جریان اصلی بار از طریق سه مسیر فعال کریدور شمال – جنوب از خاک آذربایجان می‌گذرد. همچنین، راه آهن این کشور به آستارا و رشت ایران متصل است. طبق برنامه اعلام شده، مسیر رشت-آستارا نیز با کمک‌های مالی روسیه تکمیل خواهد شد.
«آقامیرزایف» در مورد برنامه ارمنستان در مسیر غربی این کریدور خاطرنشان کرد که این کشور تنها در صورت باز شدن مرزهای آذربایجان، می‌تواند مشارکت داشته باشد و تا زمانی که مرزها بسته است، مشارکت ارمنستان در این پروژه مبهم خواهد بود. در واقع، اگر مرزهای آذربایجان و ترکیه مسدود باقی بماند، ارمنستان تنها می‌تواند به قابلیت‌های زیرساختی محدود این پروژه دسترسی داشته باشد.
منبع: آذ.نیوز
