هر زمان از عاشورا و محرم یاد می کنیم آنچه عیان است رشادت ها دلاوری‌ها و عطش در عرصه کارزار است حال آنکه در عاشورا مناسک دینی از طرف سیدالشهدا بیان شده که جای تامل و تدبر دارد و باید بدان پرداخته شود یکی از این حلقه های مفقوده که کمتر بدان پرداخته شده عفاف و حجاب است.
به گزارش توانانیوز، حجاب در قرآن دارای ابعاد و شاخصهای پنجگانه است: حجاب نگاه(دیداری)، حجاب گفتار، حجاب رفتار، حجاب پوششی و حجاب قلب. حال آنکه بنابر باور غلط، حجاب صرفا به پوشش فیزیکی بدن اطلاق میشود. هرگاه ابعاد پنجگانه به نحوی فراگیر و یکپارچه با مشخصات تمام و کمال قرآنیاش جامه عمل بپوشد، برترین نوع پوشیدگی رخ مینماید و جامعه به ارزشها و کرامتهای انسانیاش نزدیک شده است، با نگاه به روایات در واقعه عاشورا به این پنج بعد توجه شده است که نشان از اهمیت حجاب دارد که در شرایط کارزار و مصایبی که بر اهل بیت سیدالشهدا روا شده بازهم به این مهم توجه داشته اند که از نگاه تربیتی می تواند برای جامعه امروز ما حائز اهمیت باشد.
حضرت سیدالشهدا برای حفظ حریم عفاف و حجاب (در بحبوحه جنگ،خیمه چون جلباب دارای اهمیت بوده است) دستور دادند دورتادور خیام را خندق حفر کنند و جهت حفظ حریم خیام بر عکس اصول جای‌گذاری خیام در جنگها خیمه ها نزدیک به هم و با طناب به هم متصل شدند که دسترسی اشقیا به خیام دیرتر اتفاق بی افتد در شب عاشورا دستور دادند خندق را با خار و نی پر کنند و در روز عاشورا آتش زدند که حرم از حمله دشمن در امان باشد و تا زمانی که توان داشتند از محدوده خیمه ها دور نشدندتا از حرم دفاع کنند .
آن حضرت زمانی که به میدان می رفتند به خواهران خویش و به دخترش، فاطمه(س)، تواصی در خصوص عفاف وحجاب بیان نمودند: که اگر من کشته شوم، گریبان چاک نزنید، صورت مخراشید و سخنان ناروا و نکوهیده مگویید.
گریبان چاک ندهید اشاره به حجاب پوششی ، صورت مخراشید اشاره به حجاب رفتاری، سخنان ناروا و نکوهیده مگویید اشاره به حجاب گفتاری
یکی از نمودهای حجاب ظاهری در خصوص خود امام حسین (ع) بیان شده است، زمانی که آن حضرت قصد میدان رفتن داشتند فرمودند برایشان لباسی کهنه بیاورند وقتی علت را جویا شدند فرمودند بعد از شهادت برای غارت به دنبال لباس من نباشند. حتی لباس کهنه را با شمشیر پاره کردند تا برای غارت، خواهانی نداشته باشد ( البته که لباس مندرس را هم به یغما بردند)
بعد از واقعه عاشورا به دنبال غارت و اسارت خاندان امام حسین (ع) روایات و نقل قول هایی در خصوص حفظ و اهمیت حجاب برای زنان اهل بیت بیان شده است فاطمه (س) دختر امام، زمانی که به خیام حمله شد ایشان بی هوش شدند وقتی که به هوش آمدند اولین چیزی که پرسیدند از پوشش سرشان بود ، عده ای بر این گمان اند زمانی که بیان می شود حجاب خاندان امام را ربودند آنها بدون پوشش و با سر برهنه بوده اند حال آنکه در آن زمان بانوان از چند پوشش استفاده می کردند(خمار،جلباب،عبا) لباس رویی عبای آنها به غنیمت گرفته شد و پوشش های صورت شأن و این امر برای خاندان امام سخت بود که تاکنون به این صورت در بین نامحرمان قرار نگرفته بودند.
زمانی که اسرا به کوفه رسیدند حضرت زینب(س) به کوفیان فرمودند چشمانتان را ببندید شرم نمی کنید به زنان خاندان رسول خدا که بدون پوشش اند می نگرید و این اولین خطابه ایشان بود که اهمیت عفاف و حجاب را نه در شرایط عادی که در شرایط بحرانی گوشزد نمودند و همچنین زمانی که نان و خرما در بین اسرا پخش کردند حضرت زینب(س) آنها را پس دادند و گفتند صدقه بر اهل بیت پیامبر حرام است و در خواست پوشش کردند که یکی از بانوان کوفه هر آنچه از پارچه و پوشش سر داشت برایشان آورد.
در هنگام ورود به شام سهل بن سعد یکی از صحابه پیامبر که متوجه شهادت حضرت شده بودند بین اسرا آمدند و با حضرت سکینه (س)صحبت کردند و گفتند من صحابه جد شما هستم هر خواسته ای دارید اجابت کنم ایشان فرمودند اگر ممکن است سرهای شهدا را جلوتر از کاروان وارد شهر کنند که مردم به سرها مشغول و کمتر ما را نگاه کنند که ما حرم رسول خدا هستیم ابن سعد چهارصد دینار به سربازان حمل کننده داد تا سرها را جلوتر وارد شام کنند چقدر حفظ حریم عفاف اهمیت دارد که در بحرانی ترین شرایط خاندان رسول خدا به دنبال حفظ آن بوده اند آیا این امر نشان از اهمیت عفاف و حجاب ندارد ؟!
ام کلثوم (س) به مسئول اسیران می فرمایند برای ورود به شام ما را از دروازه ای وارد کنید که مردم کمتر جمع شده باشند تک تک بانوان حرم دغدغه عفاف دارند و اما بانو زینب کبری در اولین خطابه خود در شام خطاب به یزید فرمودند زنان و کنیزان خود در پرده نشانی و زنان و دختران ال بیت را منزل به منزل در انظار مردم می گردانی .
توجه ویژه امام به حفظ حریم بانوان قبل از شهادت و اهمیت حفظ حجاب پنجگانه توسط بانوان اهل بیت در زمان اسارت نشان از آن دارد که اهمیت و حفظ عفاف و حجاب باید آنقدر درونی شود که نه در شرایط عادی بلکه در شرایط اضطرار و بحران توجه بدان وجود داشته باشد و ای کاش واقعه عاشورا را نه در ظاهر بلکه باطن آموزه های آن نیز تشریح می شد تا ما امروز حفظ عفاف وحجاب را نه متصل به یک کشور و حکومتش ببینیم بلکه یکی از قوانین و دستورات دینی و شرع بدانیم که لزوم رعایت آن رعایت قوانین اسلام است و لا غیر
نویسنده: وجیهه قپانداران
پژوهشگر و مدرس دانشگاه
