تعارض منافع، به شرایطی گفته می‌شود که افراد یا نهادها در تعارض میان انجام «وظایف خود» و کسب «منافع شخصی یا گروهی» قرار می‌گیرند. تعارض منافع یکی از شاخصه‌های وجود فساد در حکمرانی است.
به گزارش توانانیوز، به عبارت دیگر، تعارض منافع، ناشی از قرار گرفتن افراد در موقعیتی است که میان دوگانه‌ی منافع عمومی و منافع شخصی باید انتخاب کنند.
در گذشته و فقدان نهادهای متکثر تصمیم‌گر، این مبحث محلی از اِعراب نداشت. در حکومت‌های پادشاهی استبدادی، همه‌‌چیز حول محور فرد و خاندان شاهی می‌چرخید، و طبیعی بود که قوانین، قواعد، سرمایه، ارزش‌ها و به طور کلی منافع در راستای فرد یا خاندان حاکم قرار می‌گرفت.
اما در نظام‌های دمکراتیک یا بهتر بگویم شبه‌دمکراتیک که قدرت متکثر شده است و نهادها و افراد در هزارتوی قدرت، نقش‌آفرينی می‌کنند تعارض منافع گسترده‌ای شکل می‌گیرد.
پزشک عضو کارگروه افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پزشکی؛
شهردار عضو واگذاری زمین‌ها در طرح نهضت ملی مسکن؛
رئیس موسسه کنکوری عضو کارگروه حذف کنکور؛
نماینده صاحب چندین خانه و عضو کمیسون تصویب مالیات بر خانه‌های خالی؛
مواردی از تعارض منافعی است که هر روز در انجام کاری که خیر عمومی در آن است اتفاق می‌افتد.
در این شرایط نمی‌توان به ذات خیرخواه انسان امید بست و انتظار داشت کسی که خود خانه خالی دارد، قانون مالیات بر خانه خالی را بپذیرد و یا پزشکی که بیمار رزرو تا سه ماه آینده دارد، دوست‌دار افزایش ظرفیت دانشجوی پزشکی باشد.
جان رالز در نظریه‌ی عدالت به مثابه انصاف، از کلیدواژه “حجاب جهل” استفاده می‌کنند. او تاکید می‌کند که افراد در صورتی تصمیم عادلانه می‌گیرند که نداند، پس از تصویب قانون جایگاه خودشان کجاست و در صورت فهم جایگاه خود قانون را جوری می‌نویسند که بیشترین نفع برای خودشان باشد.
با این وصف، در عصر کنونی، راه‌حل معمای تعارض منافع در چیست؟
به نظرم، در اصل شفافیت است. اگر چشم عقاب نظارتی باشد، باید بالای سر نهادهای تصمیم‌ساز بچرخد و دُم منفعت‌خواهی از تصمیم‌گیری‌های کلان که خیرعمومی دارد را بیرون بکشد.
تنها در این صورت است که بساط کنکور جمع می‌شود. قانون مالیات برخانه‌های خالی اجرا می‌شود و برای دیدن یک پزشک، ساعتها در مطب معطل نمی‌شویم.
اما ارتباط این مطلب به خانم مالواجرد نامزد وزارت راه در چیست؟ او که مخالف اعطای زمین در حاشیه حریم شهری به نهضت ملی مسکن است و در عوض خواستار اعطای زمین‌های بلااستفاده ارگانهای مختلف در درون حریم شهری برای خانه‌سازی است. از تعارض منافع مدیران گردن‌کلفت راه‌داری، شهرداری، بخش‌داری و… بی‌خبر نیست و شاید همین تعارض منافع او را زمین بزند.
نویسنده : محمد کمالی‌گوکی
اندیشه‌سیاسی
https://t.me/moh_kam_goo
