پاول دورف، بنیانگذار تلگرام از جمهوری آذربایجان به فرانسه سفر کرده بود که در فرودگاه بورژ هنگام پیاده شدن از جت شخصی‌اش بازداشت شد.
به گزارش توانانیوز، حکم بازداشت دورف به دلیل همکاری نکردن وی با نیروهای امنیتی فرانسه صادر شده است که وی را در قاچاق مواد مخدر و جرایم سنگین دیگر شریک می‌کند.دوروف روز شنبه در یکی از فرودگاه‌های پاریس تحت اتهاماتی مبنی بر اینکه از پیام‌رسان او [تلگرام] برای پولشویی، قاچاق مواد مخدر و سایر جرایم استفاده شده است، بازداشت شد.
شبکه TF1 بیان می کند که انتشار پیام‌های رمزگذاری در «تلگرام» از علل اصلی شکایت مقامات اتحادیه اروپا به شمار می‌رود.
بر اساس گزارشات منابع خبری، فرانسه پیشتر برای او قرار بازداشت صادر کرده بود.
پاول دورف متولد روسیه و مؤسس و مالک تلگرام است. وی را مارک زاکربرگ روسیه می‌نامند و با دارایی خالص ۱۱.۵ میلیارد دلاری در فهرست میلیاردرهای فوربس در سال ۲۰۲۲ قرار گرفته است.با اینکه تلگرام اساسا روسی به شمار می رود و همین مساله باعث سوء تفاهم هایی در مورد مالکیت این پلتفرم در ایران و سایر کشورها شده، اما مدیران اصلی آن پاول و نیکلای دورف، در سال ۲۰۱۴ به دلیل خودداری از همکاری با دولت روسیه و فشارهای موجود، از روسیه خارج شده و بعد از چند بار اقامت در کشورهای مختلف، اکنون شهروند امارات به شمار می روند.
اتهامات دورف
این دستگیری در پی تحقیقات در پرونده‌ای انجام شده که ۸ ژوئیه ۲۰۲۴ باز شده است. این پرونده علیه شخصی بی‌نام است که با اتهامات زیر روبه‌روست.
۱. مشارکت در توسعه و مدیریت پلتفرم آنلاین به‌منظور اجرای تراکنش‌های غیرقانونی توسط گروه‌های سازمان‌یافته
۲. امتناع از افشای اسناد و اطلاعات موردنیاز مقامات ذی‌صلاح برای اجرای عملیات و شنود مجاز
۳. مشارکت در تملک تصاویر پورنوگرافی افراد زیر سن قانونی
۴. مشارکت در توزیع، انتشار و ایجاد دسترسی به تصاویر پورنوگرافی افراد زیر سن قانونی توسط گروه‌های سازمان‌یافته
۵. مشارکت در دستیابی، حمل، نگهداری، عرضه یا فروش مواد مخدر
۶. مشارکت در ارائه، فروش یا در دسترس قراردادن تجهیزات، ابزارها، برنامه‌ها یا داده‌ها برای دسترسی و آسیب‌رساندن به عملکرد
سیستم‌های پردازش خودکار داده، بدون دلیل قانونی
۷. مشارکت در فساد سازمان‌یافته
۸. همکاری مجرمانه برای ارتکاب جرمی که مجازات آن ۵ سال حبس یا بیشتر است
۹. پولشویی عواید حاصل از جرائم و جنایات گروه‌های سازمان‌یافته
۱۰. ارائه خدمات رمزنگاری با هدف اطمینان از محرمانه بودن فعالیت‌ها، بدون اعلام قبلی
۱۱. ارائه ابزار رمزنگاری با هدفی غیر از اعتبارسنجی یا نظارت یکپارچه، بدون اعلام قبلی
۱۲. واردکردن ابزار رمزنگاری برای تضمین اعتبارسنجی یا نظارت یکپارچه
اتهاماتی که فرانسه متوجه تلگرام کرده است، نکات زیادی وجود دارد ، و می توان گفت درباره مسئولیت پلتفرم نسبت به محتوای منتشره توسط کاربران ، نظام های حقوقی کشورهای مختلف دنیا دیدگاههای متفاوت و متنوعی دارند.
نگاهی به تجربه قانون‌گذاری ایالات متحده آمریکا در خصوص مسئولیت پلتفرم‌ها
در خصوص موضوع این مطلب، یکی از بهترین نمونه‌ها، بخش ۲۳۰ قانون نزاکت ارتباطات ایالات متحده آمریکا است.
این قانون که در راستای حفاظت از آزادی بیان نیز نگاشته شده است، به وضوح بیان داشته که هیچ سرویس یا پلتفرم اینترنتی در قبال محتوایی که اشخاص ثالث (کاربران) در آن تولید می‌کنند مسئولیتی ندارد و مرجع صالح برای حذف یا بقای محتوای مذکور خود پلتفرم است.
مثلا فیس بوک با داشتن بیش از یک میلیارد کاربر فعال یا یوتوب با داشتن آمار روزانه آپلود نزدیک به صد ساعت ویدیو، به استناد قانون فوق‌الذکر هرگز با موضوع برخورد قضایی حقوقی و یا کیفری برای خود اپلیکیشن و یا مدیران آن روبرو نمی‌شوند.
در آمریکا به موجب ماده ۲۳۰ قانون ارتباطات رایانه ای مصوب ۱۹۹۶ «با هیچ ارائه دهنده یا کاربر یک سرویس رایانه‌ای تعاملی نباید به عنوان ناشر یا گوینده سخن منتشر شده توسط ارائه دهنده محتوا رفتار شود». همین قانون باعث شده تا اغلب پلتفرم های اجتماعی، دفتر مرکزی خود را به آمریکا منتقل کنند و آمریکا مهد مهمترین پلتفرم های اینترنتی دنیا شده است. در سال ۲۰۲۰، ترامپ رییس جمهور وقت آمریکا نیز نتوانست بر علیه پلتفرم‌های اجتماعی که او را مسدود کرده بودند اقدامی انجام دهد.
در اروپا، حفاظت از داده‌های شخصی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. مقررات GDPR (مقررات عمومی حفاظت از داده‌ها) که در اتحادیه اروپا اجرا می‌شود، الزامات سختگیرانه‌ای را برای پلتفرم‌ها در زمینه جمع‌آوری، پردازش و حفاظت از داده‌های کاربران تعیین کرده است. این مقررات تأثیر مستقیمی بر مسئولیت پلتفرم‌ها در قبال محتوای تولید شده توسط کاربران دارد. GDPR پلتفرم ها را ملزم کرده تا اقدامات جدی‌تری برای حفاظت از داده‌های شخصی کاربران انجام دهند و مسئولیت بیشتری را در قبال محتوای منتشر شده در پلتفرم‌های خود بر عهده بگیرند. مصادق داده های شخصی کاربران بسیار متنوع است و GDPR پلتفرم‌ها را ملزم می‌کند تا محتوای غیرقانونی که منجر به نقض حقوق افراد می‌شود (مانند محتوای نفرت‌انگیز، تهدیدآمیز یا توهین‌آمیز) را حذف کنند. ضمانت اجرای این قانون، جریمه، بازداشت و فیلترینگ است.بسیاری از کشورهای دنیا، مقرراتی مشابه آمریکا، اروپا و یا ترکیبی از آنها را اعمال می کنند. سه کشور چین، روسیه و ایران، روش ویژه ای اتخاذ کرده اند./ایرنا
استراتژی چین، مسدود سازی همه پلتفرم های جهانی و راه اندازی مشابه بومی آنها است. به گونه ای که اکنون در برابر هر پلتفرم جهانی یک پلتفرم چینی وجود دارد. وی چت در برابر واتس اپ، تیک تاک در برابر اینستاگرام، تنسنت در برابر فیس بوک، بایدو در برابر گوگل، ویبو در برابر توئیتر(ایکس)، علی بابا در برابر آمازون و به طور کلی شنژن در برابر سیلیکون ولی. روسیه مدلی را اجرا می کند که بر پایه اعمال حاکمیت بر هر نوع محتوای روسی در تمام پلتفرم های جهان است.
قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا چیست؟
هدف کلی قانون خدمات دیجیتال اتحادیه اروپا ایجاد محیط بی خطر و امن است. پلتفرم‌های آنلاین طبق این قوانین جدید باید راه‌هایی را برای جلوگیری و حذف پست‌های حاوی کالاها، خدمات یا محتوای غیرقانونی اجرا کنند و در عین حال ابزاری برای گزارش این نوع محتوا در اختیار کاربران قرار دهند. این قانون همچنین تبلیغات هدفمند بر اساس گرایش‌های جنسیتی، مذهب، قومیت یا عقاید سیاسی افراد را ممنوع و محدودیت‌هایی را برای هدف قرار دادن کودکان در تبلیغات اعمال می‌کند. طبق قانون جدید پلتفرم‌های آنلاین باید شفافیت بیشتری در مورد نحوه عملکرد الگوریتم‌های خود ارائه دهند.
دستگیری مدیر عامل یک پلتفرم جهانی در یک کشور اروپایی بی سابقه است. در موارد شبیه به این ماجرا ، فقط جریمه یا مسدود شدن پلتفرم در یک کشور، اعمال شده است. تحلیلگران اظهار نظر کرده اند و ماجرا را به موضوعات مختلف مانند درخواست آمریکا یا روسیه یا رژیم صهیونیستی ربط داده اند. برخی موضوع رمز ارز TON را مطرح کرده اند و برخی دیگر ماجرای جنگ روسیه و اوکراین را به موضوع مرتبط دانسته اند.البته این اولین بار در جهان است که مدیر یک پلتفرم بین المللی که حدود یک میلیارد کاربر دارد، بازداشت شده و به خاطر عدم همکاری با مقامات قضایی، مورد بازخواست قرار می گیرد.مدل امنیتی تلگرام بارها مورد انتقاد کارشناسان امنیت سایبری قرار گرفته است. تلگرام برخلاف پیام‌رسان‌های رقیب، به صورت پیش‌فرض از رمزگذاری سرتاسری استفاده نمی‌کند. این بدان معناست که تلگرام می‌تواند محتوای چت‌های کاربران را نظارت کند. تلگرام از پروتکل رمزنگاری اختصاصی MTProto استفاده می‌کند که به اندازه پروتکل‌های رایج‌تر آزمایش نشده است و ممکن است دارای ضعف‌هایی باشد سازندگان تلگرام بر امنیت برنامه خود تأکید بسیاری دارند.
«امانوئل ماکرون» با اشاره به دستگیری پاول دوروف می گوید : «این کشور به شدت به آزادی بیان متعهد است، اما در کشوری که با حاکمیت قانون اداره می‌شود، آزادی در چارچوب قانون تعریف خواهد شد؛ خواه در دنیای واقعی یا مجازی.»تلگرام روز یکشنبه در بیانیه‌ای اعلام کرد: از قوانین اتحادیۀ اروپا تبعیت می‌کند و اعلام کرد: «این ادعا که پلتفرم یا مالک آن مسئولِ سوء‌استفاده‌های احتمالی است، بی‌معنا است.» تلگرام مدت‌هاست که به پشتوانۀ اخلاق ضد اقتدارگرایانه و تعهد دوروف به آزادی بیان فعالیت می‌کند. و می‌گوید: «به‌شدت بر این باورم که دولت‌ها نباید رفتار و گفتار شهروندان را در اینترنت سانسور کنند.»
آنچه در این یادداشت بیان شد نمایان‌گر وجود ابهامات و تناقضات قانونی در زمینه مسئولیت پلتفرم‌ها در خصوص فعل کاربران آنهاست. اگرچه می‌توان در پاره‌ای از موارد با تفسیرهای قانونی برخی مقررات را استنباط کرد اما همین عدم وجود شفافیت قانونی بسیاری از پلتفرم‌های موجود را دچار سردرگمی کرده است.
نویسنده : مریم حسین زاده هنزایی
