پیش از بازگشت دونالد ترامپ به کاخ سفید، پادشاهی سعودی به دنبال تقویت روابط با تهران است، در حالی که همزمان به دنبال تقویت روابط با متحد سنتی خود، ایالات متحده هم هست. به گفته افراد مطلع از تحرکات ریاض، ولیعهد محمد بنسلمان، حاکم واقعی سعودی، در هفتههای اخیر پیشنهاد افزایش تجارت به مقامات ایرانی را به امید کاهش تنش با غرب ارائه کرد. این افراد خواستند هنگام بحث در مورد مسائل خصوصی نامشان فاش نشود. این امر به دنبال آشتی دیپلماتیک ایران و عربستان سعودی در مارس ۲۰۲۳ با میانجیگری چین انجام میشود. با این حال، پیروزی ترامپ، پویایی منطقهای را به دلیل چشمانداز تجدید سیاستهای خاورمیانه ای او که در اولین دوره ریاست جمهوری اش معرفی شد، به محک گذاشته است. ممکن است شاهد پیگیری دوباره رویکرد فشار حداکثری دولت ترامپ علیه ایران باشیم؛ رویکردی که باعث شد واشنگتن از توافق هستهای با تهران کنارهگیری و تحریمهای شدیدی را اعمال کند. از سوی دیگر، عربستان همچنان مایل است کار بر روی توافقهای دفاعی و راهبردی با آمریکا را که از زمان آغاز عملیات طوفانالاقصی مسکوت مانده پیگیری کند.
به گفته سه فرد مطلع از این موضوع، شاهزاده محمد ماه گذشته، مساعد العیبان، مشاور امنیت ملی را برای احیای مذاکرات به واشنگتن فرستاد. با این حال، زمان کم و فشرده است. هدف این بود که تعهدات قبل از پایان ریاست جمهوری جو بایدن در ماه ژانویه تضمین شود. بلومبرگ ادامه داد، سعودیها رویکرد دوکاناله روابط نزدیکتر با واشنگتن و تهران را از نظر ژئوپلیتیک حیاتی میدانند؛ اگرچه که ممکن است این رویکرد پادشاهی را در موقعیتی ناخوشایند قرار دهد. اولویت اصلی شاهزاده محمد طرح ۳تریلیون دلاری او برای تنوع بخشیدن به اقتصاد پادشاهی به دور از نفت است. این طرح که ۲۰۳۰ نام گرفته، بر صلح و سرمایهگذاری خارجی وابسته است تا پروژههای بلندپروازانه را تامین مالی کند. شاهزاده فیصل بن فرحان، وزیر امور خارجه عربستان سعودی اواخر اکتبر در کنفرانس سرمایهگذاری سالانه در ریاض گفت که وظیفه اصلی او حفاظت از چشمانداز ۲۰۳۰ و پیشبرد بیشتر آن است. مشخص نیست شاهزاده سعودی چه پیشنهادی به ایرانیها داده است، اما پژوهشگری که روی تنشزدایی سال ۲۰۲۳ بین این دو رقیب تاریخی کار کرده است، گفت که این تجارت ممکن است در ابتدا بر محصولاتی در بخشهای غذایی و پزشکی که تحریمهای آمریکا و اروپا علیه ایران را نقض نمیکند، متمرکز باشد.
این پژوهشگر گفت که توافق میتواند شامل شرکتهای خصوصی سعودی باشد و معاملات ممکن است از طریق کشور ثالثی مانند عراق انجام شود. تجارت ایران و عربستان در حال حاضر ناچیز است و مقامات ایرانی ابراز تمایل کردهاند که آن را به یک میلیارد دلار در سال برسانند. بلومبرگ در آن زمان گزارش داد که عربستان سعودی سال گذشته رویکرد مشابهی را در تلاش برای کاهش تنشهای منطقهای در بحبوحه جنگ جاری در غزه اتخاذ کرد. پیشنهاد جدید همچنین منوط به این خواهد بود که ایران از حمایت از نیروهای نیابتی خود در منطقه مانند حزبالله لبنان خودداری کند. مقامات وزارت امور خارجه و تجارت عربستان به درخواستهای متعدد برای اظهارنظر پاسخ ندادند./دنیای اقتصاد