طی تاریخ، همیشه با پیشرفت فناوری سلاح‌های جنگی هم پیشرفت کرده‌اند و هوش مصنوعی نیز آن‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده و خواهد داد. در این مطلب، درباره نقش هوش مصنوعی در جنگ‌های آینده در تحول جنگ‌افزارها و جنگها در زمینه‌هایی، مثل تشخیص و شناسایی اهداف و مدیریت جنگ، توضیح خواهیم داد. درضمن به این سؤال پاسخ خواهیم داد که آیا بهره‌مندی از AI در این زمینه فرصت محسوب می‌شود یا تهدید؟
یه گزارش توانانیوز، استفاده از AI برای افزایش دقت و سرعت جنگ افزارها در هدف‌گرفتن ضروری است؛ امروزه آمریکا و چین نیز کمک‌گرفتن از قابلیت‌های هوش مصنوعی برای توسعه سلاح‌هایشان را در اولویت قرار داده‌اند؛ پهپادها با کمک این فناوری می‌توانند به هدفشان برسند، حتی اگر سیگنال‌های GPS را دریافت نکنند یا ارتباطشان با هدایتگرشان قطع شود.
تهدیدات ناشی از استفاده از AI در جنگ‌افزارها
ترکیب AI با ربات‌ها و سلاح‌های مستقل قابل‌استفاده در زمین، دریا و هوا ممکن است؛ بنابراین سیستم‌های جنگی که به آن مجهزند، می‌توانند با سرعت و در مقیاس گسترده اهداف را بیابند و تخریبشان کنند. ممکن است توانایی جنگ‌افزارهای مجهز به هوش مصنوعی تا سطحی افزایش پیدا کند که دیگر فرماندهان انسان تحت فرمان و تسلط آن‌ها باشند یا حتی مقابلشان تسلیم شوند.
آمریکا و چین که درحال حاضر دو ابرقدرت محسوب می‌شوند، به دنبال گسترش استفاده از AI در سلاح‌هایشان هستند؛ این مسئله تهدید بزرگی به شمار می‌رود؛ ممکن است استفاده از سلاح‌های هوش مصنوعی در آینده منجر به نقض قوانین بین‌المللی شود. AI می‌تواند باعث تقویت عملکرد سیستم جنگی در شناسایی اهداف و هدف‌گرفتن آن‌ها شود؛ اما ممکن است استفاده از آن موجب نقض قوانین بین‌المللی شود.
این سؤال مطرح می‌شود که راه‌حل استفاده امن از هوش مصنوعی در حوزه توسعه جنگ‌افزارها چیست. بدون تردید باید ارزش‌های انسانی و محدودیت‌های لازم در تسلیحات نظامی را برای سلاح‌های مجهز به AI تعریف کرد تا شاهد قربانی شدن انسان‌های بی‌گناه نباشیم.
متأسفانه، امروزه سلاح‌های مستقل AI فقط به‌صورت آزمایشی استفاده نمی‌شوند، در میدان‌های جنگ اوکراین و غزه نیز آن‌ها را می‌بینیم. افزایش سرمایه‌گذاری برای استفاده از این سلاح‌ها از ۲۰۲۱ تا به امروز نشان می‌دهد در آینده جنگها سریع‌تر و فراگیرتر می‌شوند و مداخله انسان در آن‌ها کاهش می‌یابد.
گاهی اوقات سیستم‌های جنگی AI در تشخیص اشتباه می‌کنند؛ این موضوع می‌تواند فاجعه‌آفرین شود. مثلاً سیستم‌های ابتدایی و توسعه‌نیافته هوش مصنوعی نمی‌توانند سربازهایی را که تفنگ‌های واقعی دارند، از بچه‌هایی که تفنگ پلاستیکی دست گرفته‌اند، تشخیص بدهند. همچنین توانایی تشخیص سرباز زخمی خوابیده روی تفنگ از تک‌تیراندازی آماده شلیک را ندارند! چنین سیستم‌هایی خطر بزرگی برای امنیت بشر هستند!
نقش AI در افزایش سرعت و دقت شناسایی اهداف
سربازان با ادغام سیستم‌های هوش مصنوعی در سنسورهای نظامی و غیرنظامی می‌توانند به اطلاعات آنی لازم دسترسی داشته باشند و براساس آن‌ها عمل کنند. درضمن آنالیز دستی داده‌هایی، مثل داده‌های تصویری و اطلاعات دریافتی از پهپادها، ماهواره‌ها، شبکه‌های اجتماعی و سایر منابع اطلاعاتی توسط انسان زمان زیادی نیاز دارد اما با کمک هوش مصنوعی می‌توان این داده‌ها را به‌سرعت آنالیز کرد.
با استفاده از شبکه‌های عصبی می‌توان فرایند تشخیص و شناسایی اهداف را خودکار کرد؛ با خودکارسازی فرایند نظارت شبانه‌روزی بر منطقه برای کسب اطلاعات آنی از تغییرات آن، با کمک چنین شبکه‌هایی به‌راحتی امکان‌پذیر است. درحال‌حاضر شرکت‌های زیادی سیستم‌های هوش مصنوعی را برای تشخیص اهداف آموزش می‌دهند و در فرایند آموزش آن‌ها، داده‌های هزاران هدف را وارد سیستم می‌کنند. البته بیشتر این سیستم‌ها درحال‌حاضر در مرحله بررسی و استفاده آزمایشی هستند و تعداد کمی از آن‌ها کامل طراحی و ایجاد شده‌اند. وزارت دفاع بریتانیا از شبکه‌های عصبی برای خودکارسازی فرایند تشخیص و شناسایی اهداف در تصاویر ماهواره‌ای استفاده کرده است.
با ترکیب AI با فناوری بینایی کامپیوتری هم می‌توان خودکارسازی فرایند شناسایی اهداف را امکان‌پذیر کرد. با ترکیب AI و سیستم‌های بینایی کامپیوتری در جنگ‌افزارها می‌توان عملکرد چنین سیستم‌هایی را در شناسایی، دسته‌بندی و ردیابی اهداف در مقایسه با زمانی که انسان آن را کنترل می‌کرد، بهتر کرد.
هوش مصنوعی توانایی شناسایی اهداف استتارشده، مثل تانک‌ها، کامیون‌ها، ادوات جنگی حتی نیروها را دارد. مسلماً نیروهای جنگی چنین اهدافی را به‌راحتی پیدا نمی‌کنند و هنگام تلاش برای شناسایی آن‌ها، باید با احتیاط کامل عمل کنند.
سیستم‌های AI از عهده ترکیب داده‌های مختلف و آنالیز آن‌ها با هدف شناسایی اهداف مخفی نیز برمی‌آیند؛ مثلاً می‌توان با شنود مکالمات تلفنی، تصاویر ماهواره‌ای و سایر منابع اطلاعاتی، مثل بوها، اصوات و سیگنال‌های مختلف، نیروهای مخفی را شناسایی کرد. درکل سیستم AI می‌تواند در روز هزاران هدف را شناسایی کند؛ به‌این‌ترتیب سرعت و دقت فرماندهان و نیروهای نظامی در جنگها را افزایش دهد.
AI می‌تواند به فرماندهان و سربازان هم کمک کند
سیستم‌های هوش مصنوعی می‌توانند برای ارائه پیشنهاد به فرماندهان و پاسخ به سؤالات آن‌ها نیز استفاده شوند. در پروژه دارپای پنتاگون برای ارائه برنامه به فرماندهان با کمک AI تلاش‌هایی شده است.
با کمک هوش مصنوعی می‌توان تاکتیک‌ها را تقویت کرد و میزان تاب‌آوری و مقاومت نیروها را افزایش داد. از سیستم‌های AI می‌توان برای تسهیل آزمایش عملکرد جنگ‌افزارها و کارآمد بودن تاکتیک‌ها نیز استفاده کرد.
آنالیز سریع داده‌ها دسترسی آنی به اطلاعات لازم را امکان‌پذیر می‌کند و سربازان می‌توانند از طریق هدست‌های واقعیت افزوده به این اطلاعات دست پیدا کنند و براساس آن‌ها تصمیم بگیرند و عمل کنند.
درضمن به‌دلیل اینکه شناسایی بیماری‌ها با AI امکان‌پذیر است؛ می‌توان با کمک آن وضعیت سلامتی سربازان را بررسی کرد و درمورد ادامه مبارزه یا اعزام آن‌ها به بیمارستان تصمیم گرفت.
هوش مصنوعی آتش جنگ را برافروخته‌تر خواهد کرد؟
همان‌طور که گفتیم، درحال‌حاضر ابرقدرت‌های جهان، آمریکا، چین و روسیه حتی کره در عرصه استفاده از AI در تسلیحات جنگی رقابت می‌کنند. همین موضوع می‌تواند جهان را به مکان ناامن‌تری تبدیل کند. درصورت گسترش استفاده از سلاح‌های خودکار، امنیت بشر بیشتر تهدید خواهد شد.
آمریکا سال ۲۰۱۷ در پروژه‌ای به نام ماون (Maven) تصاویر و ویدیوهای بی‌شماری را که پهپادها در عراق و افغانستان ثبت کرده‌اند، در سیستم‌های بینایی کامپیوتری ترکیب کرد؛ این کشور موفق شد با این روش اهداف لازم برای حملات هوایی را شناسایی کند.
نویسنده : دکترشادی دالوند
محقق و پژوهشگر حوزه فناوری اطلاعات
