به گزارش توانانیوز، این اظهارنظر تا مدت‌ها مورد بحث قرار گرفت و بسیاری به او انتقاد کردند؛ اما پس از گذشت سال از آن روزها، هنوز اصل این موضوع به قوت خود باقی مانده است؛ به‌طوری‌که در ۳۰شهریور امسال، سردار رادان، فرمانده کل انتظامی کشور از اجرای طرح ضربتی خبر داد و عنوان کرد: «نزدیک به ۲میلیون اتباع غیرمجاز تا پایان سال از کشور خارج می‌شوند.» حالا ۲ماه مانده به پایان سال، آمار شفافی از نحوه اجرایی شدن این طرح در دست نیست؛ اما عراقچی وارد خاک افغانستان شده و بر اساس نوشته‌های مشاورش در شبکه‌های اجتماعی بی‌شک یکی از موضوعاتی که درباره‌اش مذاکره می‌کند، مساله مهاجران افغانستانی در ایران است.
پای میز مذاکره با طالبان
مشاور وزیر امور خارجه با ارائه گزارشی از برنامه‌های سفر «سیدعباس عراقچی» به کابل در صفحه اینستاگرامش نوشت: «این اولین سفر یک مقام عالی‌رتبه ایران از زمان روی کار آمدن طالبان در کابل است که سفری فشرده با همراهی هیات ویژه اقتصادی از ایران است.» اکنون این مقام عالی‌رتبه قرار است که درباره یکی از مهم‌ترین چالش‌های ایران در سال‌های گذشته با طالبان گفت‌وگو کند. این در حالی است که با سقوط کابل و بازگشت دوباره طالبان به افغانستان، افغان‌های بسیاری از کشورشان گریختند و به سرزمین‌های دیگر به‌ویژه ایران و پاکستان پناه آوردند. این روند بار دیگر آمار افغانستانی‌ها در ایران را بالا برد؛ به‌طوری‌که آخرین آمارهای غیررسمی نشان از آن دارد که نزدیک به ۱۰میلیون افغان در ایران زندگی می‌کنند. عراقچی گفته بود: «کارگران افغانستانی دستمزد خود را تبدیل به ارز کرده و برای خانواده خود به افغانستان می‌فرستند و این مبلغ چیزی حدود ۳ تا ۵میلیارد یورو است.»
او تاکید کرده بود: «اگر تحریم‌ها اثر کند و فروش نفتمان به صفر برسد، جمهوری اسلامی ایران مجبور است سیاست ویژه‌ای را برای اقتصاد خود در نظر بگیرد و ممکن است نتوانیم به این شکل ادامه دهیم و از برادران و خواهران افغانستانی‌مان بخواهیم ایران را ترک کنند.» اما شواهد نشان از آن دارد که این هشدار تاکنون به نتیجه نرسیده است و حال باید دید که گفت‌وگوی وزیر امور خارجه با «مولوی امیر خان متقی» سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان به کدام سمت و سو می‌رود و آیا مشروح این مذاکرات می‌تواند منجر به نتایج موثری درباره اتباع شود.
دیگر توان نداریم!
افغان‌ها چند دهه است که در ایران ساکن شده‌اند؛ اما فشارهای اقتصادی و تحریم‌ها باعث شده است که دولتمردان ایران زاویه نگاهشان را به حضور آنها در ایران را تغییر دهند. در این زمینه تدابیر مختلفی به‌کار گرفته و طرح‌های متعدد ضربتی اجرا شده‌اند؛ اما تاکنون همه شکست خورده و منجر به خروج اتباع از ایران نشده‌اند. امسال مجلس طرحی برای اصلاح قانون ورود و خروج اتباع خارجی ارائه داده، اما این طرح هنوز تصویب نشده است. طرحی که در این مرحله هم منتقدان و مخالفان متعددی پیدا کرده است. به نظر می‌رسد که همواره اتکا دولتمردان به طرح‌های ضربتی بوده و برنامه‌های دیگر پیشنهادی برای خروج اتباع از ایران نادیده گرفته شده یا ارائه نشده است.
به‌عنوان مثال چندی پیش رئیس نمایندگی وزارت خارجه در شمال شرق کشور عنوان کرد: «با شرایط سخت سیاسی و اقتصادی افغانستان طی سه سال گذشته، ایران با نگاهی کریمانه فضایی فراهم کرد و پذیرای این اتباع در داخل کشور شد؛ اما حالا که افغانستان شرایطی با ثبات نسبی پیدا کرده است، دلیلی برای ماندن این اتباع در ایران وجود ندارد؛ البته افرادی که به شکل قانونی وارد ایران شده و دارای روادید معتبر هستند یا کارت آمایش و سرشماری دارند، شرایط متفاوتی با اتباع غیرقانونی دارند.» او در ادامه اعلام کرد که بیش از ۲میلیون تبعه غیرمجاز افغانستان به کشورشان بازگردانده می‌شوند.
نتیجه این خبر را از رئیس مرکز امور اتباع و مهاجران خارجی وزارت کشور پس از گذشت چندین ماه از اجرای طرح ضربتی خروج اتباع غیرمجاز پیگیری کردیم. او از گرفتن تصمیمات جدیدی در این زمینه خبر داد که براساس این تصمیمات، «تردد، اسکان و اشتغال اتباع خارجی در مناطق ممنوعه خلاف قانون است.» نادر یاراحمدی عنوان کرد: «برخی از استان‌های ممنوعه برای ورود اتباع خارجی تخطی کرده و اقدام به اشتغال اتباع به صورت غیرقانونی می‌کنند.» و در نهایت همان مشکلی را که از قبل وجود دارد، با عباراتی دیگر بیان کرد: «در یک شرایطی عده‌ای را به‌عنوان آواره که یک تعریف حقوقی برای جنگ‌زدگان است پذیرفتیم و به آنها امکانات دادیم. اما امروز اعلام می‌کنیم دیگر توان نداریم و زیرساخت‌های ما توان جذب بیشتر از این را ندارد.»
نتایج برادری
بنابراین به نظر می‌رسد که رویکردی که برخی از کارشناسان به آن معتقد هستند شاید این‌بار به‌کار آید. فرزاد رمضانی، پژوهشگر ارشد مسائل بین‌الملل به «دنیای‌اقتصاد» گفته بود: «بررسی عوامل اصلی مهاجرت باعث می‌شود که موضوعات مهمی مطرح شود و از آنجا که در یک سال اخیر بسیاری از شهروندان ایرانی با حضور انبوهی از مهاجران روبه‌رو شده‌اند، این موضوع حتما باید آسیب‌شناسی شود.»
حال باید دید که وزیر امور خارجه ایران که دور یک میز عرض و طویل با تعداد بسیاری از اعضای طالبان نشسته است، این بار می‌تواند با مولوی امیرخان متقی، سرپرست وزارت خارجه افغانستان درباره مساله خروج اتباع به نتیجه برسد. دیپلمات‌هایی که سر این میز با هم خوش و بش بسیار کردند و میان حرف‌هایشان گفتند که ایران و افغانستان دو کشور همسایه و مسلمان هستند و در غم و خوشی یکدیگر شریک هم. ایران و افغانستان، ارتباطات تاریخی و فرهنگی بسیار عمیقی با یکدیگر دارند و همواره در طول تاریخ روابط خوبی داشته‌اند. باید دید که این صمیمیت و برادری می‌تواند به حل مشکلات عمیق ایران در زمینه اتباع کمک کند یا نه؟/دنیای اقتصاد
