توانا نیوز- پیروز مجتهدزاده می‌گوید: بزرگترین عامل اهمیت خلیج فارس وجود معادن سرشار نفت و گاز در کف بستر و سواحل آن است. ما باید به سمت فضای سیاسی همکاری و دوستی و تفاهم کارآمد برای دنبال کردن منافع ملی برویم.
به گزارش توانا نیوز، خلیج فارس در واقع محور ارتباط بین اروپا، آفریقا، آسیای جنوبی و جنوب شرقی است. از نظر راهبردی در منطقه خاورمیانه، به عنوان بزرگترین و مهم‌ترین مرکز ارتباطی بین این سه قاره است و بخشی از یک سیستم ارتباطی شامل اقیانوس اطلس، دریای مدیترانه، دریای سرخ و اقیانوس هند است. به همین دلیل از دیرباز مورد توجه قدرت‌های جهانی و هم چنین بازرگانان و تجار دنیا بوده‌است. همچنین این منطقه منبع مهم انرژی جهان است. در مجموع خلیج فارس از نظر جغرافیای سیاسی، استراتژیک، انرژی و تاریخ و تمدن یک پهنه آبی مهم و حساس در دنیا محسوب می‌شود. خبرنگار تونا نیوز با دکتر «پیروز مجتهدزاده» استاد جغرافیایی سیاسی و ژئوپولتیک در مورد منافع اقتصادی خلیج فارس گفتگو کرده است. در ادامه متن آن را می‌خوانیم:
خلیج فارس؛ مخزن نفت جهان
مجتهدزاده بزرگترین عامل اهمیت خلیج فارس وجود معادن سرشار نفت و گاز در کف بستر و سواحل آن می‌داند و می‌گوید: این منطقه را «مخزن نفت جهان» نام نهاده‌اند. خلیج فارس مسیر انتقال نفت کشورهای ایران، عراق، کویت، عربستان و امارات متحده عربی است، و به همین سبب، منطقه‌ای مهم و راهبردی به‌شمار می‌آید.
استاد جغرافیایی سیاسی و ژئوپولتیک در ادامه توضیح می‌دهد: در حدود ۳۰ درصد نفت جهان از منطقه خلیج فارس تأمین می‌شود که این مقدار گاهی افزایش و گاهی کاهش می‌یابد. نفت تولید شده در حوزهٔ خلیج فارس باید از طریق این پهنه آبی و از راه تنگه هرمز به سایر نقاط جهان حمل شود. خلیج فارس از نظر ذخایر نفتی در مقایسه با سایر نقاط جهان دارای مزایای زیادی مانند سهولت استخراج، هزینهٔ پایین تولید، مازاد ظرفیت تولید، کیفیت بالای نفت خام منطقه، سهولت حمل و نقل، توان بالای تولید چاه‌ها و امکان کشف ذخایر جدید نفتی وسیع در منطقه است.
وی معتقد است که طبق آخرین برآوردهای انجام شده، حوزهٔ خلیج فارس در حدود ۷۳۰ میلیارد بشکه ذخیرهٔ نفت اثبات شده و بیش از ۷۰ تریلیون متر مکعب گاز طبیعی را در خود جای داده است. همچنین بندرهای مهمی در حاشیهٔ خلیج فارس وجود دارد که از آن‌ها می‌توان بندرعباس، بوشهر، بندر لنگه، کیش، خرمشهر و بندر ماهشهر در ایران و شارجه، دبی و ابوظبی را در امارات متحده عربی، بندر کویت در کویت، دوحه در قطر، دمام و ظهران در عربستان و بندر بصره و فاو در عراق را نام برد.
اهمیت خلیج فارس برای کشورهای غربی
دکتر مجتهدزاده می‌گوید: خاصیت‌ها و ویژگی‌های سیاسی و اقتصادی و استراتژیک و اهمیت خلیج فارس بر همگان واضح و مبرهن است چرا که از سالیان گذشته، کشورهای امپریالیستی همواره چشم طمع به این منطقه داشته‌اند و ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس به خوبی توانستند از این چالش عبور کنند.
وی در ادامه می‌افزاید: در این سال‌ها کشور ما توانست منافع خلیج فارس و ذخایر خدادادی و طبیعی را حفظ کرده و به نحو مطلوب بهره ببرد اما این استفاده و عبور از چالش‌ها همیشه برای کشور ما دارای هزینه و دردسرهای خاص خودش بوده است،
تاریخچه نفوذ کمونیسم و امپریالیسم در منطقه
مجتهدزاده در تشریح پیشینه تاریخی خلیج فارس و منابع آن خاطرنشان می‌کند: بزرگترین چالش و تهدیدی که منطقه را تهدید می‌کرد گسترش نفوذ کمونیسم به پشتیبانی شوروی پیشین بود که در آن راستا و پس از چند دهه مقاومت و مبارزه ایران و کشورهای منطقه موفق شدند که موقعیت خودشان را حفظ کنند و بعد از پشت سر گذاشتن این دوران، ایالات متحده آمریکا و قدرت‌های غربی بودند که نفوذشان در این منطقه افزایش پیدا کرد چرا که غرب و آمریکا به شدت به منابع نفت و گاز و انرژی این منطقه وابسته بودند. به همین دلیل با تدابیر گوناگون توانستند به امیال استعماری و استثماری خود دست یابند و در مواردی نیز با شکست مواجه شدند که بعد از این وقایع به برخوردها و وقایع 1960 و 1970 می‌رسیم که در این دوران ایران و عربستان و همچنین ایران و ونزوئلا با تشکیل ائتلاف توانستند با پیروزی و عبور از این برهه زمانی به تشکیل اوپک و استقلال سیاسی دست یابند، این پیروزی نفتی باعث بوجود آمدن بحران های زیادی در منطقه و ایران بودیم که اعم از تورم و انقلاب سیاسی در ایران بود.
وی در ادامه توضیح می‌دهد: امروزه اهمیت نفت و گاز در این منطقه تا حدودی برای غرب و متحدانشان کم شده چرا که این متحدان توانستند در مناطق دیگر جهان به انرژی فسیلی دست پیدا کنند و از طرف دیگر با پیشرفت تکنولوژی و علم، توانستند از انرژی خورشیدی استفاده بهینه کنند و تا حدودی جایگزین مناسبی برای انرژی فسیلی و نفت و گاز شود و غرب صنعتی با این روش وابستگی مبرم خود را به منابع این منطقه کاهش داد.
نقش سازنده همکاری با کشورهای منطقه خلیج فارس
مجتهدزاده معتقد است امروزه باید به این نتیجه برسیم که برای به حداکثر رساندن نقش سازنده منابع انرژی در اقتصاد جهانی به سمت فضای سیاسی همکاری و دوستی و تفاهم کارآمد برویم. به عنوان مثال در هفته‌های گذشته دو کشور مهم و اصلی و دارای نفوذ در منطقه، یعنی ایران و عربستان که به سمت همکاری و توسعه روابط سیاسی پیش رفتند، نتایج بسیار مهم و سازنده‌ای را رقم زد و در آینده نیز اگر منافع ملی کشورمان را با هوشیاری تمام پی‌گیری و در اولویت قرار دهیم و از سیاست‌های ایدئولوژیک دست برداریم، به پیشرفت‌های چشمگیری دست پیدا می‌کنیم.
توسعه گردشگری در منطقه و جذب توریسم
مجتهدزاده در مورد دیگر منافع اقتصادی خلیج فارس می‌گوید: بسیاری از کشورهای منطقه و جهان با حمایت و گسترش فضای تفریحی و گردشگری و تصویب قوانین سهل برای گردشگران زمینه توسعه اقتصادی و سیاسی و همچنین مدرنیته کردن کشورشان را فراهم کرده‌اند .
استاد جغرافیایی سیاسی و ژئوپولتیک توضیح می‌دهد: این کشورها عمدتاً منابع فسیلی و نفت و گاز در اختیار ندارند و قاعدتاً از درآمد کمتری باید برخوردار باشند اما دیده شده که با جذب و سرمایه‌گذاری در این حوزه به چندین برابر توسعه اقتصادی رسیده‌اند و به همین دلیل نیز از صنعت توریسم به عنوان صادرات نامرئی نام برده می‌شود.
وی معتقد است که کشورهای حاشیه خلیج فارس نیز علاوه بر درآمد نفتی با توسعه و تسهیل گردشگری و در نظر گرفتن منافع ملی خود توانستند به پیشرفت صنعتی و شهری برسند. انتظار می‌رود که با در نظر گرفتن تمدن اصیل و باستانی این مهم مورد توجه قرار گیرد و با توسعه و ساخت زیربنای لازم برای جذب گردشگر به رونق و پیشرفت در این زمینه در منطقه برسیم و اولین دغدغه و هدفمان منافع کشور و رونق اقتصادی این مرز و بوم باشد.
