هانیه ابراهیمی ملک آبادی ، توانانیوز_ استروئیدها گروهی از ترکیبات شیمیایی هستند که از هورمونهای طبیعی و مصنوعی تشکیل میشوند. این ترکیبات به طور عمده به دو دسته تقسیم میشوند: استروئیدهای آنابولیک و کورتیکواستروئیدها. استروئیدهای آنابولیک برای افزایش حجم عضلانی و قدرت بدنی مورد استفاده قرار میگیرند، در حالی که کورتیکواستروئیدها بیشتر برای درمان بیماریهای التهابی و خودایمنی تجویز میشوند. استروئیدها با تقلید از اثرات هورمونهای مردانه مانند تستوسترون عمل میکنند و میتوانند به رشد عضلات، افزایش تراکم استخوان و بهبود عملکرد ورزشی منجر شوند. با این حال، استفاده نادرست از این مواد میتواند عوارض جانبی خطرناکی داشته باشد، از جمله مشکلات قلبی، اختلالات هورمونی و آسیب به کبد. به همین دلیل، آگاهی از نوع مصرف و عوارض جانبی آنها بسیار مهم است.
امقایسهٔ علمی استروئیدهای خوراکی در برابر استروئیدهای تزریقی
1تفاوت ساختار شیمیایی
خوراکیها (Oral AAS)
اکثر استروئیدهای خوراکی دارای تغییر 17α-alkylation هستند تا هنگام عبور از کبد تجزیه نشوند.
نتیجه:
✔ جذب از دستگاه گوارش
✔️ فشار بالا بر کبد
✔ شروع سریع اثر
✔️ نصفعمر کوتاهتر
نمونهها: دیانابول، وینسترول (خوراکی)، آناوار، آنادرول.
تزریقیها (Injectable AAS)
عموماً دارای استر روی موقعیت 17β (مانند Enanthate ،Cypionate ،Decanoate) هستند.
نتیجه:
✔ عبور بدون تخریب از کبد
✔ آزادسازی تدریجی از بافت عضله
✔ پایدارتر و کمعارضهتر از نظر کبد
✔️ نیاز به تزریق
نمونهها: تستوسترونهای استریدار، ناندرولون، بولدنون، ترنبولون.
2: سرعت و الگوی آزادسازی در بدن
خوراکیها:
شروع سریع اثر (چند ساعت)
پیکهای هورمونی تیز و کوتاه
نیاز به مصرف مکرر (به دلیل نصفعمر کم)
تزریقیها:
شروع آهستهتر (چند روز)
آزادسازی یکنواخت، پایدار و طولانی
دفعات تزریق کمتر
نتیجه علمی: تزریقیها هورمون را با ثبات بیشتری در خون نگه میدارند.
3: فشار و آسیب کبدی
خوراکیها:
به دلیل عبور اولیه از کبد (First-pass metabolism)
اکثرشان 17α-alkylated هستند →
خطر: افزایش آنزیمهای کبدی، کلستاز، آسیب کبدی
تزریقیها:
از کبد عبور اولیه ندارند
میزان آسیب کبدی بهمراتب کمتر است
جز چند نوع خاص (مثل وینسترول تزریقی) معمولاً مشکلی ایجاد نمیکنند
نتیجه: خوراکیها از نظر سمیت کبدی بسیار خطرناکتر هستند.
4:اثرات قلبی–عروقی (چربی خون، فشار خون)
خوراکیها:
کاهش شدیدتر HDL (چربی خوب)
افزایش بیشتر LDL
افزایش فشار خون به دلیل احتباس آب در برخی ترکیبات
تزریقیها:
تغییرات چربی خون کمتر (بهخصوص پریموبولان، ناندرولون)
اما تستوسترون و ترنبولون همچنان میتوانند HDL را پایین بیاورند
نتیجه: خوراکیها روی سلامت قلب ریسک بالاتری دارند.
5: اثرات آنابولیک و کیفیت عضله
خوراکیها:
مناسب شروع سریع قدرت
بیشتر برای افزایش قدرت کوتاهمدت و حجم همراه با آب
برخی مانند آناوار برای «خشک» مناسباند
تزریقیها:
کیفیت عضله معمولاً سختتر، واقعیتر و پایدارتر
برای دورههای طولانیتر مفیدتر
مناسب هم حجم و هم خشک، بسته به ترکیب
نتیجه: تزریقیها برای نتایج پایدار علمیتر و مؤثرتر هستند.
6:اثر بر محور HPT (هورمونی و تولید اسپرم)
هر دو نوع خوراکی و تزریقی میتوانند:
LH و FSH را سرکوب کنند
باعث کاهش تستوسترون طبیعی شوند
بیضهها را کوچک کنند
ناباروری موقتی یا طولانی ایجاد کنند
تفاوت:
خوراکیها به دلیل پیکهای ناپایدار هورمونی ممکن است بینظمی بیشتری ایجاد کنند.
تزریقیها معمولاً سرکوب یکنواختتر دارند، اما قدرت سرکوب در مشتقات قوی (مثل ترنبولون) بسیار شدید است.
7: تفاوت در تبدیل آنزیمی (Aromatase / 5α-Reductase)
خوراکیها:
برخی به استروژن تبدیل میشوند (دیانابول)
برخی تبدیل نمیشوند (وینسترول، آناوار)
اثر روی پروژسترون و پرولاکتین بسته به ساختار
تزریقیها:
تستوسترون → قابل آروماتیزه شدن
ناندرولون → کمتر آروماتیزه میشود اما اثر پروژسترونی دارد
ترنبولون → تقریباً آروماتیزه نمیشود ولی اثرات آندروژنی و پروژسترونی قوی دارد
8:احتباس آب و الکترولیتها
خوراکیها:
برخی (مثل دیانابول و آنادرول) → احتباس آب بالا
برخی دیگر (آناوار) → کم
تزریقیها:
تستوسترونهای استریدار → متوسط
ناندرولون → ملایم
ترنبولون / مسترون → بسیار کم
9: طول دوره مناسب در پزشکی
در درمان پزشکی:
تزریقیها:
✔ مناسب TRT
✔ استفاده طولانیمدت
خوراکیها:
✔️ معمولاً کوتاهمدت
✔️ فشار بالا بر کبد اجازه مصرف بلندمدت نمیدهد
10:تفاوت در عوارض روانی
هر دو نوع میتوانند روی خلقوخو اثر بگذارند، اما:
برخی خوراکیها با افزایش سریع هورمون → نوسان خلقی
برخی تزریقیهای قوی (مثل ترنبولون) → اضطراب، بیخوابی، تحریکپذیری
11:ایمنی و پایش آزمایشگاهی
بیشترین نیاز به آزمایش در خوراکیهاست:
خوراکی:
کبد (ALT/AST, ALP, GGT, Bilirubin)
چربی خون
فشار خون
CBC
تزریقی:
چربی خون
هورمونها
PSA در مردان بالاتر از ۴۵–۵۰ سال
HCT (هماتوکریت)
12: جدول مقایسهٔ نهایی
(مهمترین تفاوتها در یک نگاه)
ویژگی خوراکی تزریقی
جذب از روده، عبور کبد مستقیم به خون
شروع اثر سریع آهسته
پایداری در خون پایین بالا
آسیب کبد بسیار بیشتر بسیار کمتر
اثر قلبی شدیدتر ملایمتر
احتباس آب عمدتاً بیشتر بسته به نوع
کیفیت عضله سریع ولی ناپایدار پایدار و واقعی
طول درمان پزشکی کوتاه طولانی
نیاز به آزمایش زیاد متوسط
راحتی استفاده آسان نیاز به تزریق
نتیجه علمی نهایی
استروئیدهای تزریقی از نظر سلامت عمومی، پایداری هورمونی و کیفیت نتیجه، نسبت به خوراکیها ایمنتر و مؤثرتر هستند.استروئیدهای خوراکی تنها مزیتشان شروع سریع و سهولت مصرف است، اما از نظر کبد و قلب پرریسکترین گروه دارویی محسوب میشوند.\
هانیه ابراهیمی ملک آبادی
محقق و مدرس تربیت بدنی
نظر شما در مورد این مطلب چیه؟